ဖင္လန္ႏုိင္ငံသည္ ဆြီဒင္ႏုိင္ငံႏွင့္ ႐ုရွားႏုိင္ငံ ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကား၊ ေျမာက္ဘက္တြင္ ေနာ္ေ၀းႏုိင္ငံ၊ ေတာင္ဘက္တြင္ အက္စ္တုိးနီးယားႏုိင္ငံတုိ႕၀န္းရံလ်က္ရွိပါသည္။ ကမာၻ႕ေျမပုံတြင္ ဖင္လန္ႏုိင္ငံသည္ ေျမာက္ဘက္အစြန္းပိုင္းတြင္ တည္ရွိပါသည္။ ဖင္လန္ႏိုင္ငံတြင္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ၅.၄ သန္း လူဦးေရ ေနထိုင္ၾကပါသည္။ ဘာသာစကားမတူညီသည့္ လူမ်ဳိးမ်ား ပ်မ္းမွ် ၂၀၀ ၀၀၀ ေက်ာ္ ခန္႔လည္း ေနထုိင္ၾကပါသည္။

ဖင္လန္ႏိုင္ငံတြင္ ဥပေဒအရ ဘာသာေရးကို လြတ္လပ္စြာကိုးကြယ္ယုံၾကည္ခြင့္ ရိွပါသည္။ အဓိက ကိုးကြယ္ယုံၾကည္မႈ႔အျဖစ္ ခရစၥယာန္ဘာသာကို အမ်ားဆုံးကိုးကြယ္ၾကပါသည္။ အမ်ားဆုံးရိွသည့္ ဘုရားေက်ာင္းမ်ားမွာ ဧ၀ံေဂလိဘာသာကို ကိုးကြယ္သည့္ သူမ်ား (၈၀%) ေက်ာ္ႏွင့္ ႀသသိုေဒါက္ဘာသာ၀င္မ်ား (၁%) တို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။ မြတ္စလင္ဘာသာ၀င္မ်ားမွာ ေထာင္ေပါင္း ဆယ္ဂဏန္းမ်ားစြာ ေနထုိင္ၾကၿပီး၊ အျခားေသာ ဘာသာေရးကိုးကြယ္မႈ႔မ်ားျဖစ္သည့္ ဥပမာအားျဖင့္ ေယေဟာ၀ါသက္ေသခံမ်ား၊ ဖင္လန္ႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေသာ ဘုရားေက်ာင္းဘာသာ၀င္မ်ား၊ ကက္သလစ္ဘာသာ၀င္မ်ား ႏွင့္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံ အက္ဗန္တစ္ဘုရားေက်ာင္းတို႔လည္း ရိွၾကပါသည္။

၀၆၊ ၁၂၊ ၁၉၁၇ တြင္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသည္ လြတ္လပ္ေရး ရရိွခဲ့ပါသည္။ လြတ္လပ္ေရးမတုိင္မွီအထိ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသည္ ရုရွားႏိုင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ႔ေအာက္တြင္ ၁၈၀၉ - ၁၉၁၇ အထိ က်ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ ထိုၾကားထဲတြင္ ႏွစ္အနည္းငယ္မွ် ဖင္လန္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရသည့္ အစိုးရတရပ္ကိုလည္း ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ ထုိသို႔ ရုရွားအစိုးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ႔ေအာက္သို႔ မေရာက္မွီ ကာလက ဖင္လန္ႏုိင္ငံသည္ ဆီြဒင္ႏိုင္ငံ၏ ပိုင္နက္အျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀၀ ခန္႔ တည္ရိွခဲ့ပါသည္။

ဖင္လန္ႏိုင္ငံသည္ ဒီမိုကရက္တစ္သမၼတ ႏိုင္ငံျဖစ္ပါသည္။ ဖင္လန္အစိုးရတြင္ အဓိက အက်ဆုံး ပုဂၢိဳလ္မွာ သမၼတျဖစ္ၿပီး၊ ထုိသမၼတအား ၆ ႏွစ္လွ်င္ မဲဆႏၵျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ၾကရပါသည္။ ပုဂၢိဳလ္တဦးအေနျဖင့္ သမၼတအျဖစ္ အျမင့္ဆုံး ႏွစ္ၾကိမ္သာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရိွပါသည္။

ဖင္လန္ႏုိင္ငံတြင္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီးသည့္ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီး အားလုံးသည္ မဲဆႏၵေပးခြင့္ရိွၾကပါသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ားအေနျဖင့္ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္တြင္ မဲေပးခြင့္ အခြင့္အေရးကို ရရိွခဲ့ၾကပါသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ပထမဆုံး အမ်ဳိးသမီးမဲေပးႏိုင္သည့္ အခြင့္အေရးကို ေပးခဲ့သည့္ တခုတည္းေသာအစိုးရလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ဖင္လန္ႏိုင္ငံတြင္ အဖြဲ႔အစည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးရိွၿပီး၊ ပါတီမ်ားအေနျဖင့္ လတ္တေလာ အခ်ိန္တြင္ ၈ ခု ရိွပါသည္။

ဖင္လန္ႏုိင္ငံတြင္ လႊတ္ေတာ္၊ အစုိးရေန႔ရက္မ်ား၊ ထိုရက္မ်ားတြင္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံ၏ ဥပေဒႏွင့္ အစိုးရအသုံးစရိတ္ ဘတ္ဂ်က္မ်ားကို တြက္ခ်က္ညိႈ႔ႏႈိင္း သုံးသပ္ဆုံးျဖတ္ၾကပါသည္။ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား ေလးႏွစ္လွ်င္ တၾကိမ္ မဲဆႏၵျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ၾကပါသည္။ အစိုးရအေနျဖင့္ လႊတ္ေတာ္မွ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚျခင္းႏွင့္ အဆင္သင့္ျပင္ဆင္ျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ေပးရပါသည္။ အစိုးရအဖြဲ႔တြင္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ အျခားေသာ ၀န္ၾကီးမ်ား ပါ၀င္ပါသည္။

ဖင္လန္ႏိုင္ငံတြင္ ျမဳိ့ရြာမ်ားကို ခြဲျခား သတ္မွတ္ထားၿပီး၊ ဌင္းျမဳိ့ရြာမ်ားတြင္ ကိုယ္ပိုင္ျမဴနီစပါယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အခြင့္အေရးရရိွပါသည္။ ျမဳိ့ရြာမ်ားတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားထံမွ ျမဳိ့ရြာအခြန္မ်ားကို ေကာက္ခံႏိုင္သည့္ အခြင့္အေရးရိွၿပီး၊ ထုိအခြန္မ်ားျဖင့္ ျမိဳ့ရြာမ်ား၏ အသုံးစရိတ္ကို ခြဲျခမ္းသတ္မွတ္ၾကပါသည္။ ျမဳိ့ရြာ ျမဴနီစပါယ္အစုိးရမ်ား၏ ၀တၱရားမ်ားမွာ ေနထုိင္သူမ်ားအတြက္ ၀န္ေဆာင္မႈ႔မ်ား ဥပမာအားျဖင့္ က်န္းမာေရး- ႏွင့္ လူမႈ႔ေစာင့္ေရွာက္ေရး ၀န္ေဆာင္မႈ႔မ်ားႏွင့္ အေျခခံပညာေရးတို႔ကို လူတုိင္းရရိွေစရန္အတြက္ ျဖစ္ပါသည္။

သစ္ေတာလုပ္ငန္းမွာ လက္ရိွခတ္ကာလမွာပင္ အလြန္အေရးၾကီးေသာ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းအျဖစ္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးတြင္ အေရးပါလွ်က္ရိွပါသည္။ ေရွးယခင္ကာလကမူ အလြန္ပင္အေရးၾကီးသည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတခုလည္း ျဖစ္ပါသည္။ သစ္ေတာမ်ားအား ဖင္လန္ႏိုင္ငံ၏ ေရႊစိမ္းအျဖစ္ပင္ တင္စားေခၚေ၀ၚၾကပါသည္။ ဖင္လန္ႏိုင္ငံအက်ယ္အ၀န္းအမ်ားစုမွာ သစ္ေတာမ်ား ဖုံးလႊမ္းလွ်က္ရိွပါသည္။ လယ္ယာက႑မွာလည္း အေရးၾကီးေသာ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း လုပ္ငန္းျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စက္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဖြံ႔ျဖဳိးတုိးတက္မႈ႔မ်ားေၾကာင့္ ထိုလုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းသူမ်ားမွာ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသားမ်ားထဲတြင္ အနည္းငယ္သာ ရိွပါေတာ့သည္။

၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ စက္မႈ႔လုပ္ငန္းသို႔ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသည္ ေျပာင္းလဲခဲ့ပါသည္။ စက္မႈ႔လုပ္ငန္းဖြံ႔ျဖဳိးတိုးတက္မႈ႔မ်ားေၾကာင့္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသည္ ဥေရာပ စီးပြားေရးဖြံ႔ျဖဳိးတိုးတက္မႈ႔အညီ လိုက္ပါႏိုင္ခဲ့ပါသည္။ အသိအမွတ္ျပဳႏိုင္သည့္ စက္မႈ႔လက္မႈ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ခဲ့သည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမွာ ဥပမာအားျဖင့္ သေဘာၤမ်ား တည္ေဆာက္ျခင္း- ႏွင့္ သစ္ေတာႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ စက္မႈ႔လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း ကြန္ျပဴတာ အတတ္ပညာဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈ႔မ်ားသည္ သိသာထင္ရွားစြာ ဖြံ႔ျဖဳိးတိုးတက္မႈ႔မ်ားျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး၊ ယခုႏွစ္ပိုင္းမ်ားတြင္ ဂိမ္း ကစားသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားလည္း တိုးတက္ေအာင္ျမင္မႈ႔မ်ား ရိွခဲ့ပါသည္။ ထင္ရွားသည့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းမ်ားအျဖစ္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံတြင္ ကြန္ျပဴတာနည္းပညာမ်ား- ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈ႔လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ၾကပါသည္။

ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ်ေနထုိင္သူမ်ားသည္လည္း ဖင္လန္ႏိုင္ငံသားမ်ားကဲ့သို႔ပင္ အခြင့္အေရးႏွင့္ ၀တၱရားမ်ား အတူတူပင္ျဖစ္ပါသည္။ အေျခခ်ေျပာင္းေရႊ႔ေနထိုင္သူမ်ားတြင္ မိမိကိုးကြယ္သည့္ဘာသာကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ရွိၿပီး၊ ျပကၡဒိန္တြင္ သတ္မွတ္ထားသည့္ မိမိရိုးရာဓေလ့ထုံးတမ္းစဥ္လာမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရးသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားတြင္ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ား က်င္းပႏိုင္ပါသည္။ ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ်ေနထုိင္သူမ်ားအေနျဖင့္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို တည္ေထာင္ထားၾကၿပီး၊ ေတြ႔ဆုံရာသတ္မွတ္ထားသည့္ ေနရာ၊ အေဆာက္အဦးမ်ားတြင္ စုရုံးၾကကာ စုေပါင္းေဆြးေႏြးတိုင္ပင္သည့္ အစည္းအေ၀းမ်ားကို ဖင္လန္ႏိုင္ငံတ၀ွမ္းတြင္ က်င္းပႏိုင္ၾကပါသည္။ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသားအမ်ားစုသည္ ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ်ေနထုိင္ၾကသူမ်ားအေပၚတြင္ ေဖၚေရႊလိုလားစြာ ဆက္ဆံၾကေလ့ရိွပါသည္။ အနည္းငယ္ေသာ လူမ်ားက မလုိလားမႈ႔မ်ားကို ျပသၾကသည္လည္း ရိွပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဖယ္က်ဥ္ျခင္းႏွင့္ ႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံျခင္းမ်ားကို ဥပေဒျဖင့္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံတြင္ တားျမစ္ထားပါသည္။

လက္ဆြဲႏုတ္ဆက္ျခင္း ႏွင့္ ေခါင္းညိတ္ႏုတ္ဆက္ျခင္းမွာ ဖင္လန္ႏိုင္ငံတြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ျပဳလုပ္သည့္ ႏုတ္ဆက္ျခင္း ပုံစံျဖစ္ပါသည္။ ရင္းႏွီးခင္မင္ေသာ သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းတုိ႔ ႏုတ္ဆက္ရာတြင္ တေယာက္ႏွင့္ တေယာက္ ဖက္ရမ္းႏုတ္ဆက္ျခင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ၾကပါသည္။ ျမဳိ့ၾကီးမ်ားတြင္ ပုံမွန္အားျဖင့္ ရင္းႏွီးခင္မင္သည့္ မိတ္ေဆြမ်ားမွ လႊဲ၍ အျခားေသာသူမ်ားကို ႏုတ္ဆက္ျခင္း ျပဳလုပ္ေလ့မရိွၾကပါ။ တခါတရံ မ်က္လုံးျဖင့္ ၾကည့္ျခင္း၊ ျပဳံးျပျခင္းမ်ားျဖင့္သာ ႏုတ္ဆက္ေလ့ ရိွပါသည္။

ဖင္လန္ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ လူစိမ္းမ်ားျဖင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ သတိၾကီးၾကီးထားၿပီး ေျပာဆိုဆက္ဆံေလ့ရိွၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသားမ်ားအား အစပုိင္းတြင္ အလြန္တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္ေသာလူမ်ဳိး ႏွင့္ ပ်င္းရိၿငီးေငြ႔ဖြယ္ လူမ်ားအျဖစ္ ထင္မွားျခင္း ခံရပါသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္လည္း ဖင္လန္ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ လူအမ်ားႏွင့္ ျပဳလုပ္ေလ့ရိွသည့္ အစည္းအေ၀းပြဲမ်ားတြင္ မိမိစကားေျပာဆိုခြင့္ကို ေတာင္းဆိုျခင္းမ်ား အလြန္ပင္ နည္းပါးလွပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေျပာစရာရိွသည္မ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းႏွင့္ တိုတိုတုတ္တုတ္ ေျပာဆိုေလ့ရိွပါသည္။

တန္းတူ- အခြင့္အေရးႏွင့္ တရားမွ်တမႈ႔ ရိွေစေရးမွာ ဖင္လန္ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ အလြန္အမင္းအေရးၾကီးသည့္ တန္ဖိုးထားမႈ႔ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔အျပင္လည္းပဲ ဖင္လန္ႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ ရိုးသားမႈ႔ႏွင့္ ကတိစကားမ်ားကို အေလးအနက္ လိုက္နာက်င့္သုံးျခင္းကို တန္ဖိုးထားၾကပါသည္။ အလုပ္ေလးစားျခင္းႏွင့္ ၾကိဳးစားမႈ႔မ်ားကိုလည္း တန္ဖိုး အလြန္ထားၾကပါသည္။ အခ်ိန္တိက်ျခင္းႏွင့္ နာရီမ်ားကို အတိအက်ခ်ိန္းဆို သတ္မွတ္ျခင္းမွာလည္း လိုက္နာရန္ အေရးၾကီးေၾကာင္း ေျပာဆိုၾကပါသည္။

ဖင္လန္ႏုိင္ငံသား အမ်ားစုသည္ အရက္ေသစာ ေသာက္စားျခင္းကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၾကဳိက္ႏွက္သက္ၾကၿပီး အထူးသျဖင့္ သတင္းပါတ္ကုန္ရက္မ်ားႏွင့္ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲ ေန႔ရက္မ်ားတြင္ ေသာက္စားျခင္း ျပဳၾကပါသည္။ ထိုသို႔ေသာ အျပဳအမူမ်ားေၾကာင့္ ေျပာင္းေရႊအေျခခ်ေနထုိင္သူမ်ားအေနျဖင့္ အ့ံအားသင့္ျခင္း၊ စိတ္ညစ္ညဴးျခင္း ျဖစ္ေစႏုိင္ပါသည္။ အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္စားျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ျပည္သူအမ်ားစုတြင္ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားမႈ႔ရိွၿပီး မိသားစုအတြင္းတြင္လည္း ျပႆနာအခက္အခဲမ်ား ျဖစ္ပြားပါသည္။

ဖင္လန္ႏိုင္ငံတြင္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း တႏွစ္လွ်င္ ရာသီဥတုေလးမ်ဳိးရိွပါသည္။ ေႏြဦးေပါက္ရာသီ၊ ေႏြရာသီ၊ ေဆာင္းဦးေပါက္ရာသီႏွင့္ ေဆာင္းရာသီတို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။ ႏိုင္ငံတြင္းရိွ ေဒသမ်ားကို လုိက္၍ ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲမွာ အလြန္ပင္ကြာျခားမႈ႔မ်ား ရိွပါသည္။ ဖင္လန္နုိင္ငံေျမာက္ပိုင္းေဒသမ်ားသည္ ဖင္လန္ႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းေဒသမ်ားထက္ ေအးခဲျခင္းကို ရင္ဆုိင္ရပါသည္။